Σκέψεις για τις εκλογές στις ΗΠΑ

Δεν παρακολούθησα τις λεπτομέρειες, μόνο τις αντιδράσεις πριν και μετά (και χωρίς να χρησιμοποιώ ποτέ τηλεόραση). Νομίζω ότι ο βαθύτερος λόγος για τον οποίο οι Αμερικανοί επέλεξαν τον Donald Trump, είναι ο ίδιος για τον οποίο στη χώρα μας εξελέγη δύο φορές ο Αλέξης Τσίπρας (του οποίου το κόμμα εκφράζει – υπό κανονικές συνθήκες – το 3-5% του εκλογικού σώματος), που στη Μεγάλη Βρετανία οι πολίτες  ψήφισαν την έξοδό τους από την ΕΕ,  τα ακραία εθνικιστικά κόμματα ενισχύουν τις δυνάμεις τους,  και για το ότι κάποιοι (ακόμα και πολίτες της ΕΕ) αποφασίζουν να ενταχθούν σε τρομοκρατικές οργανώσεις στηριγμένες σε κάποιο δόγμα.

Νομίζω ότι ο πολίτης σήμερα (α) νιώθει έλλειμμα δημοκρατίας , (β) βλέπει ότι τα προβλήματά του δεν αντιμετωπίζονται, και (γ)  αντιλαμβάνεται ότι δεν υπάρχει όραμα. Μοιραία σε αυτούς τους πολίτες θα είναι πιο προσφιλείς εκείνες οι επιλογές που φαίνονται πιο αντισυμβατικές,  πιο αντισυστημικές, και συνάμα πουλάνε κάποιο όραμα (ακόμα και εάν είναι ουτοπικό).

Αναρωτιέμαι γιατί αυτό συμβαίνει σήμερα, και όχι πριν δύο ή τρεις δεκαετίες. Κατά τη γνώμη μου δεν φταίει μόνο η χαμηλή ποιότητα του πολιτικού προσωπικού (δεν νομίζω ότι ήταν καλύτεροι πριν 20-30 χρόνια), δεν φταίει μόνο η τέταρτη εξουσία και οι εξαρτήσεις της (τα ίδια ίσχυαν και πριν 20-30 χρόνια), δεν φταίει μόνο η συγκέντρωση μεγάλης δύναμης σε κέντρα που δεν ελέγχονται από κανένα αλλά που οι αποφάσεις τους καθορίζουν τη μοίρα πολλών  (τα ίδια ίσχυαν πάνω κάτω και πριν 20-30 χρόνια).

Οι βασικοί λόγοι κατά τη γνώμη μου είναι δύο:

Α.  Η  σύγχρονη ζωή είναι πολύ πιο πολύπλοκη από τις προηγούμενες εξαιτίας του μετασχηματισμού της λόγω του διαδικτύου.  Το οικονομικό σύστημα έχει πλέον πολύ μεγαλύτερες αλληλεξαρτήσεις και είναι αφάνταστα πιο γρήγορο και αυτό έχει επιπτώσεις παντού. Άρα νομίζω ότι αυτό που συμβαίνει σήμερα δεν συνέβαινε πριν 20-30 χρόνια διότι ενώ το οικονομικό σύστημα εξελίχθηκε πολύ, τα μοντέλα διοίκησης και δημοκρατίας έμειναν εκεί που ήταν πριν 20-30 χρόνια. Νομίζω ότι πλέον δεν επαρκούν για τα σύνθετα προβλήματα που έχουμε να λύσουμε σήμερα (σε καθημερινή βάση). Άρα εκτιμώ ότι είναι αναγκαία η αναθεώρηση και η ενίσχυση (μέσω του διαδικτύου και της πληροφορικής) της έννοιας του ενεργού πολίτη, της διακυβέρνησης, της συλλογικής λήψης αποφάσεων, της επιχειρηματολογίας, της στήριξης της επιστημονικής μεθόδου (ώστε εύκολα να εντοπίζονται οι ανακρίβειες και να διαχωρίζονται οι κατευθύνσεις, προτάσεις, απόψεις που στηρίζονται  σε δεδομένα και στοιχεία από εκείνες που δεν στηρίζονται πουθενά αλλά εκπορεύονται από προσωπικές προτιμήσεις, ιδεοληψίες, δογματισμούς, ή από απλή – ανθρώπινη – βλακεία). Επίσης χρήζει άμεσης αναθεώρησης η έννοια του νομίσματος.

Β. Τα τελευταία χρόνια παρατηρώ το εξής: Τα δικαιώματα των διαφόρων μειοψηφιών, που πρέπει να προστατεύονται (αφού είναι δείγμα πολιτισμού), προστατεύονται φανατικά (από λεξικό: φανατικός = αυτός που ακολουθεί μια θρησκεία ή πολιτική ιδεολογία ή ποδοσφαιρική ομάδα χωρίς να δείχνει ανοχή γι’ αυτούς που έχουν άλλη άποψη), τόσο που τα δικαιώματα της πλειοψηφίας δυσκολεύονται να βρουν υποστηριχτή (αφού εκείνος κινδυνεύει να κατηγορηθεί από τους υποστηριχτές των μειοψηφιών). Άλλο πράγμα ο σεβασμός των δικαιωμάτων μιας μειοψηφίας, και άλλο πράγμα (και προφανώς παράλογο) η επικράτηση (έστω σε επίπεδο διαλόγου) των απόψεων των λίγων. Αυτό αντιβαίνει τις αρχές της δημοκρατίας (για μένα αυτό εξηγεί την άνοδο των εθνικιστικών κομμάτων)

Λύση στο Β εκτιμώ ότι μπορεί να δοθεί μόνο από λύση στο Α.

Γιάννης Τζίτζικας 10/11/2016